Zapytaj prawnika: Wykorzystanie znanych logotypów w ilustracji

Grafik w ilustracji do artykułu chce wykorzystać znane logotypy i ikonki np. rączkę "Like", jako symbole kultury masowej. Ma to być kreacja artystyczna, materiał nie będzie prostym opisem portali i nie zostaną zachowane zasady poprawnego użycia tych logotypów. Grafik nie występował o zgodę na użycie tych znaków do ich właścicieli. Ilustracja będzie rozpowszechniana w druku i w formie elektronicznej, w sąsiedztwie artykułu dotyczącego nowych technologii, w czasopiśmie płatnym.

Czy można bez naruszenia dóbr właścicieli marek wykonać i rozpowszechniać taką ilustrację? Jeśli tak, to o jakich formalnościach należy pamiętać. Jeśli nie, czy oznacza to, że należy zrezygnować z użycia tego rodzaju elementów?

Precyzyjna i pewna odpowiedź na pytanie wymagałaby zapoznania się z efektem pracy grafika. Rozumiem, że będzie to ilustracja typu kolaż oraz że wykorzystany logotyp będzie stanowił jedynie nieznaczny element powstałej ilustracji, która będzie stanowiła samoistny utwór. Przy tym założeniu,oceniam, że nie dojdzie do naruszenia praw do znaku towarowego - ze względu na to, że będzie to użycie logotypu w działalności artystycznej a nie jako oznaczenie produktu/usługi.

Nie powinno także dojść do naruszenia praw autorskich do grafiki logotypu ze względu na użycie w ramach prawa cytatu w granicach tzw. praw gatunku twórczości.

Ponadto, prostej grafice tego rodzaju (symbol "like" czy znak towarowy "facebook") nie należy przypisywać w ogóle przymiotów utworu w rozumieniu prawa autorskiego - jest to de facto prosty, bardzo schematyczny rysunek.

Jednakże orzecznictwo sądowe - błędnie lecz bardzo powszechnie - kwalifikuje tego typu wytwory jako przedmioty prawa autorskiego. Dlatego należy liczyć się z niewielkim ryzykiem uznania, że wykorzystanie takie zostanie uznane za wkraczające w prawa autorskie - zwłaszcza, gdy nie zostaną spełnione przesłanki wykorzystania elementów logotypów w ramach gatunku twórczości, jakim jest kolaż.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

Cykl artykułów Zapytaj prawnika powstaje we współpracy z projektem Legalna Kultura (www.legalnakultura.pl) -  kampanii społecznej, promującej korzystanie z legalnych źródeł kultury.

Jeśli masz jakieś pytanie dotyczące prawa autorskiego, które byś chciał zadać prawnikowi - wyślij je na adres redakcja@dlastudenta.pl