Porady prawne - Prawo

Zapytaj prawnika: Kopiowanie muzyki i filmów

2013-07-26 10:52:04

Czy wg polskiego prawa legalne jest kopiowanie muzyki i filmów z nielegalnych źródeł? Sama koncepcja czegoś, co staje się legalne, mimo pozyskania dzięki czynowi nielegalnemu kogoś innego wydaje mi się „niewłaściwa”. Jednakże większość znanych mi interpretacji prawnych mówi, że polskie prawo dopuszcza to działanie.

Artykuł 23 o dozwolonym użytku mówi o korzystaniu z rozpowszechnionych już utworów, choć nie jest zastrzeżone, że rozpowszechnionych legalnie lub przez właścicieli praw do utworu. Z drugiej strony jest art. 118, który mówi m.in., że kto przyjmuje przedmiot będący nośnikiem utworu rozpowszechnionego bez zezwolenia, podlega karze. Z trzeciej strony kluczowe jest sformułowanie „nośnikiem”, gdyż plik .mp3 lub .avi nośnikiem nie jest. Zaznaczam, że mowa o przypadku, kiedy jesteśmy niemal pewni, że mamy do czynienia z nielegalnym rozpowszechnieniem - np. ściągamy z serwisów takich jak chomikuj.pl, wrzuta.pl, youtube.com, widząc, że jesteśmy na koncie prywatnej osoby.

Przywołany w pytaniu art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych stanowi, że bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Istotne jest tutaj przy tym pojęcie utworu rozpowszechnionego, którego definicję zawiera z kolei art. 6 ust. 1 pkt. 3) ustawy. Zgodnie z nim utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie. Oznacza to, że prawo dozwolonego użytku prywatnego przewidziane w art. 23 ustawy o prawie autorskim obejmuje wyłącznie utworu udostępnione po raz pierwszy za zgodą twórcy.

Oczywiście jednak fakt, iż utwór został kiedykolwiek udostępniony publicznie za zgodą twórcy nie oznacza, że konkretny egzemplarz lub konkretne publiczne udostępnienie np. w Internecie utworu także zostało dokonane za zezwoleniem twórcy (czyli zgodnie z prawem). W praktyce najczęściej tak rzeczywiście nie jest – najczęściej bowiem podmiot, który umieszcza w Internecie dane treści nie posiada zezwolenia twórcy na dokonanie takiego udostępnienia, zatem działa nielegalnie. Jeżeli jednak dany utwór spełnia jednocześnie przesłankę rozpowszechnienia (czyli został udostępniony publicznie za zgodą twórcy, co oznacza w uproszczeniu, że odbyła się już jego oficjalna premiera), to osoba prywatna może na cele własnego użytku osobistego pobrać taki utwór i z niego korzystać.

Ustawodawca musi jednak ważyć interesy twórców oraz korzystających a także zapewnić tzw. bezpieczeństwo obrotu. Z tego też względu dozwolonym użytkiem osobistym zostały objęte utwory, na których udostępnienie twórca wyraził zgodę bez wprowadzenia wymogu, by każdorazowo użytkownik musiał sprawdzać, czy korzysta z utworu pochodzącego z legalnego źródła. Weryfikacja w tym zakresie byłaby bowiem bardzo trudna dla użytkownika indywidualnego (w zasadzie granicząca z niemożliwością, bowiem należy pamiętać, że oświadczenie podmiotu udostępniającego nie byłoby wystarczające dla sprawdzenia tego faktu).

Należy mieć przy tym świadomość, iż twórca nie otrzyma wynagrodzenia za korzystanie z jego utworu w ramach dozwolonego użytku prywatnego przez osobę, która uzyskała utwór z nielegalnego źródła za pośrednictwem Internetu. Takie korzystanie jest zatem w tym sensie nieuczciwe w stosunku do twórcy, ale jednak legalne.

Należy także podkreślić, iż dozwolony użytek prywatny nie dotyczy programów komputerowych - zatem korzystanie z nich bez zgody twórcy zawsze stanowi wkroczenie w monopol twórczy i narusza prawa autorskie i jednocześnie jest wykroczeniem. Nawet zatem, gdy pozyskujemy kopię programu komputerowego z egzemplarza oficjalnego (np. zakupionego legalnie przez kolegę), to i tak naruszamy prawa autorskie do takiego programu. Tym bardziej zatem naruszeniem jest korzystanie z nielegalnie umieszczonej w Internecie kopii programu.

Odnosząc się do kwestii nośnika poruszonej w pytaniu - nie ma ona znaczenia przy kwestii dozwolonego użytku prywatnego, bowiem prawo to nie odnosi się do pojęcia nośnika i dotyczy wszystkich form korzystania z utworu - zarówno z wykorzystaniem nośnika, jak i bez niego. Jeżeli natomiast chodzi o przepisy karne, to naruszenie praw autorskich, do którego dochodzi bez wykorzystania nośnika czyli np. poprzez nielegalne rozpowszechnianie w Internecie elektronicznego zapisu utworu (np. w formie pliku mp3) będzie czynem niedozwolonym, o którym mowa w art. 116 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (który stanowi: kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.), a nie z art. 118 tej ustawy.

Emilia Chmielewska
Prawnik
Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy sp.j.

Cykl artykułów Zapytaj prawnika powstaje we współpracy z projektem Legalna Kultura (www.legalnakultura.pl) -  kampanii społecznej, promującej korzystanie z legalnych źródeł kultury.

Jeśli masz jakieś pytanie dotyczące prawa autorskiego, które byś chciał zadać prawnikowi - wyślij je na adres redakcja@dlastudenta.pl

 

Słowa kluczowe: prawo autorskie pobieranie filmów ściaganie filmów muzyka
Komentarze
Redakcja dlaStudenta.pl nie ponosi odpowiedzialności za wypowiedzi Internautów opublikowane na stronach serwisu oraz zastrzega sobie prawo do redagowania, skracania bądź usuwania komentarzy zawierających treści zabronione przez prawo, uznawane za obraźliwie lub naruszające zasady współżycia społecznego.
Zobacz także
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, ale może to być dla firmy kosztowna decyzja
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, ale może to być dla firmy kosztowna decyzja

Pracodawca ma prawo, by w wyjątkowych sytuacjach przerwać pracownikowi urlop.

reklama Co zrobić w przypadku utraty dokumentów lub karty płatniczej podczas wakacji?
Co zrobić w przypadku utraty dokumentów lub karty płatniczej podczas wakacji?

W wakacje jesteśmy szczególnie narażeni na takie sytuacje, dlatego warto zapamiętać kilka informacji, które mogą nas przed tym ustrzec.

Mieszkaniowe SOS: 10 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę podpisując umowę wynajmu
Mieszkaniowe SOS: 10 rzeczy, na które musisz zwrócić uwagę podpisując umowę wynajmu

Przedstawiamy 10 punktów, dzięki którym bez zbędnych problemów i stresu wynajmiesz lokum marzeń.

Polecamy
Ostatnio dodane
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, ale może to być dla firmy kosztowna decyzja
Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego, ale może to być dla firmy kosztowna decyzja

Pracodawca ma prawo, by w wyjątkowych sytuacjach przerwać pracownikowi urlop.

reklama Co zrobić w przypadku utraty dokumentów lub karty płatniczej podczas wakacji?
Co zrobić w przypadku utraty dokumentów lub karty płatniczej podczas wakacji?

W wakacje jesteśmy szczególnie narażeni na takie sytuacje, dlatego warto zapamiętać kilka informacji, które mogą nas przed tym ustrzec.